Świadomość logiczna - Archiwum

Świadomość logiczną łączą też z zainteresowaniem pewne stany czuciowe. I ona ma pewną dziedzinę postrzegania zmysłowego, nie dotykającego wprawdzie wprost organów zmysłów, lecz pośrednio przez zmysłową technikę pracy uzbrojonej w narzędzia, począwszy od surowego krzemienia aż do najbardziej zawiłego aparatu i do najwznioślejszych słów i dźwięków artysty i myśliciela. Obraz techniczny jako symbol jest niezbędnym [&hellip

Czytaj dalej...

Dodajemy, że i duch ludzki jest zwierciadłem wszechświata; zwierciadło to jednak jest dziełem człowieka, w którym on i świat i siebie samego rozpoznaje. W tym kierunku dąży również i materializm ekonomiczny, ta ostatnia latorośl filozofii spekulatywnej. Pojmuje on zmysłowość człowieka nie tylko jako zmysłowe postrzeganie, lecz jako zmysłową działalność, praktykę życia. ,,Kwestia czy myśl ludzka [&hellip

Czytaj dalej...

Oko nasze widzi, jak jeden przedmiot oddziaływa na drugi. To stanowi podstawę wszelkiego naukowego poznania i wszelkich wyższych duchowych dzieł na polu moralności, sztuki, religii. W tym punkcie następuje logicznie uświadomione rozgraniczenie między pojęciem ja a pojęciem świat; „cud nowego stworzenia** Herdera, „niewidzialny świat” Wallace’a. Tutaj jednak także rozpoczynają się spekulacje filozofów idealistycznych na temat [&hellip

Czytaj dalej...

Dowodzi on, że projekcja organów jest źródłem przedmiotowości, przy czym narzędzie gra rolę łącznika między wolą a zamierzoną czynnością. Zwierzę musi w swych pracach poprzestawać na swych organach naturalnych; człowiek dzięki swemu rozumowi zdobył narzędzie; czynności jego są pośrednie. Odrębność a zarazem i znaczenie narzędzia polega na tym, że jest ono zarazem częścią podmiotu, i [&hellip

Czytaj dalej...

Narzędzie zatem pierwotnie nie jest obmyślonym, lecz wynalezionym przypadkowo dzięki temu lub owemu przedmiotowi w naturze, który się w pewnych okolicznościach dało spożytkować. Przejście np. od rozrywania do krajania nigdy się zdarzyć nie mogło nagle; następowało ono raczej stopniowo, przy czym narzędzie pomocnicze stawało się coraz bardziej samodzielnym, a to dzieje się i w dalszym [&hellip

Czytaj dalej...

Gdybyśmy sami nie działali i nie doznawali działania, nie moglibyśmy pojąć przyczynowego związku wypadków i zdarzeń; widzielibyśmy, że jedno po drugiem następuje, lecz nie przyszłoby nam na myśl, że jedno następuje skutkiem drugiego. Natomiast to, co zachodzi między nami a pewnym przedmiotem, nie może się w naszej świadomości jako zjawisko przyczynowe przedstawiać; potrzeba na to [&hellip

Czytaj dalej...

A zatem jest rzeczą stwierdzoną: jak daleko sięga nasza obserwacja, człowiek jest rozumnym. Jednakże nie zawsze tak bywało. Rozum jego nie jest odwiecznym, jak nie jest odwiecznym ani organiczne życie, ani ziemia sama. Rozum, jak wszystko na świecie ma jakieś źródło, jakiś początek w czasie. I tak samo, jak gatunki istot żyjących nie pojawił się [&hellip

Czytaj dalej...

Ponieważ zaś technika jest podstawą ekonomicznego życia, a logika duchowego, badanie związku między działalnością logiczną a techniczną wykaże warunki zasadnicze, z których całe duchowe i materialne dzieje cywilizacji wykwitają. Niewątpliwie dalszym zadaniem będzie wykazanie, że tak jak technika jest tylko poszczególnym objawem ogólnej wymiennej działalności, tak i logiczne duchowe życie człowieka z punktu widzenia badań [&hellip

Czytaj dalej...

Zaznaczenie tej różnicy może budzić podejrzenie, że wraz z nią wprowadzać zechcemy dualizm Wallace’a choć w innej formie. Jednakże nie tak się rzeczy mają. Równolegle z uczłowieczeniem fizycznym musi się pojawić i duchowe. Jak wykazaliśmy, że same badania fizjologiczne nie wyjaśniają faktu uczłowieczenia, lecz niezbędną materialną przyczyną rozwoju ciała ludzkiego było posługiwanie się narzędziami, tak [&hellip

Czytaj dalej...

John Lubbock postawił pytanie, czy zwierzęta umieją liczyć. Nadmienia o ograniczonym uzdolnieniu człowieka dzikiego i mówi, że nie powinno by nas to dziwić, że zwierzęta w tym kierunku tak małe uczyniły postępy. „Często słyszę naprzykład twierdzenie, że pies jest bardzo mądrym i umysłowo bystrym, jeżeli jednak postawię sobie pytanie, czy pies zdołałby wyliczyć, że dwa [&hellip

Czytaj dalej...